Όταν το 1974 η, εικοσιεννιάχρονη τότε, Ελένη Λαδιά είχε την επιστημονική επιμέλεια της δωδεκάτομης σειράς Graecolatina, δηλαδή της φωτογραφικής αναπαραγωγής, από αρχέτυπα του 16ου και 17ου αιώνα, αρχαιοελληνικών κειμένων με λατινική μετάφραση και το αντίστροφο, συμπεριέλαβε με δική της επιλογή το σπουδαίο έργο του Ιωάννου Μεούρσιου «Ελευσίνια ή περί της Δήμητρος». Τότε ξεκινά η επιστημονική σχέση της με την Ελευσίνα, διότι η λογοτεχνική της σχέση ίσως να μην έχει αρχή, αφού ό,τι αγαπά ο συγγραφέας ως πατρίδα διαποτίζει το έργο του μέχρι το μεδούλι, και το έργο της Ελένης Λαδιά είναι γεμάτο από όλα όσα συμβολίζει η Ελευσίνα. Μυστήριο φως, ιερός τόπος, θρησκεία, φιλοσοφία, κάθαρση.
Η Ελευσίνια «καταγωγή» της Ελένης Λαδιά, ανιχνεύεται σε ολόκληρο το έργο της αλλά και στις ξεχωριστές συνεργασίες της.
Γράφει το κείμενο για το εικαστικό λεύκωμα της Βάνας Ξένου από την έκθεσή της στα Αισχύλεια 2004 με τον τίτλο: «Έλευσις – Πέρασμα». Επίσης τα κείμενα της αποτελούν αφετηρία για την χορογράφο και εικαστική καλλιτέχνιδα Αιμιλία Μπουρίτη η οποία το 2004 δημιουργεί την παράσταση «jinen προς εαυτόν» που περιλαμβάνει αποσπάσματα από τον «ομηρικό ύμνο στην Δήμητρα» σε μετάφραση Ελένης Λαδιά και Δημήτρη Παπαδίτσα. Το 2006 ο «ομηρικός ύμνος στην Δήμητρα» παρουσιάζεται στο Φεστιβάλ Βαρσοβίας, ενώ το 2009 η παράσταση «Δυτικά Βήματα»» στα βήματα της Ιεράς Οδού, η οποία περιλαμβάνει αποσπάσματα από τον «ομηρικό ύμνο στη Δήμητρα», την «Ωρογραφία» της Ἑλένης Λαδιά και την «Ασώματη» και τα «Άπαντα» του Δημήτρη Παπαδίτσα, παρουσιάζεται στα Αισχύλεια και στο φεστιβάλ αρχαίου δράματος δήμου Αθήνας, ενώ το 2012 η χοροθεατρική παράσταση «Άρρητη Κόρη» η οποία περιέχει αποσπάσματα από τα βιβλία της Ελένης Λαδιά «οι Έλληνες παίδες στην αρχαιότητα» και «Μυθολογικά παράδοξα και ένα διήγημα.» παρουσιάζεται και πάλι στο Φεστιβάλ Αισχυλείων Δήμου Ελευσίνας. Παράλληλα μια μεγάλη σκηνοθέτης και δασκάλα, που έφυγε πολύ νωρίς από κοντά μας, η Μίρκα Γεμεντζάκη, το 2009 παρουσιάζει μέσα στον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας, σε μία μυσταγωγική παράσταση χωρίς τεχνικά μέσα μόνο με την φωνή των ηθοποιών και το φως της Πανσελήνου, τον «ομηρικό ύμνο στη Δήμητρα».
Εκτός από τους Ομηρικούς και Ορφικούς Ύμνους, τα σπουδαία αυτά δοξαστικά τραγούδια επικλήσεων, παρακλήσεων, ευχαριστιών και ευχών, που έχει υποδειγματικά μεταφράσει μαζί με τον ποιητή Δ. Π. Παπαδίτσα, τον άλλο Ελευσίνιο και φίλο της με τον οποίο από το 1980 ως το 1987, την χρονιά του θανάτου του, επισκέπτονται διαρκώς την Ελευσίνα, την πνευματική τους πατρίδα, ως σημείο αναφοράς και μύησης, η Ελένη Λαδιά αναφέρεται και προβάλλει την πόλη, ως άφθαρτο αιώνιο σύμβολο και ως αγαπημένο τόπο, τόσο στα αρχαιογνωστικά όσο και στα λογοτεχνικά της έργα. Η «Ωρογραφία», «Τα Ψυχομαντεία και ο υποχθόνιος κόσμος των Ελλήνων», «Η γυναίκα με το πλοίο στο κεφάλι», ο «Φρειδερίκος και Ιωάννης», η «Θητεία», «Τα άλση της Περσεφόνης», «Σημερινές Ελληνίδες με πανάρχαια ονόματα» αλλά και το τελευταίο της Μυθιστόρημα, «Οι Θεές», με την αινιγματική κόρη και την γήινη μητέρα της, οι οποίες μεταβάλλονται σε ανθρώπινα αποτυπώματα μιας αιώνιας και θείας σχέσης, είναι όλα γεμάτα από την «Ελευσίνα και το αιώνιο νόημά της», όπως επιγράφει η συγγραφέας το πρώτο της κείμενο για την Ελευσίνα το οποίο περιλαμβάνεται στο «Ποικιλόγραφο Βιβλίο». Πρόκειται για ένα σπουδαίο κείμενο το οποίο οδηγεί τον αναγνώστη, ως σύγχρονο μύστη, στην κατανόηση της σημασίας του ιερού αυτού τόπου, στην Ελευσίνα του σήμερα και του πάντα. Τι πιο σπουδαίο αλλά και τι πιο ισχυρό όπλο για να διεκδικήσει η Ελευσίνα τους στόχους της προβάλλοντας όχι μόνο το μεγαλείο του παρελθόντος της αλλά και το αιώνιο παρόν της, τις δράσεις και την πορεία της στον πολιτισμό και την δημιουργία, ενισχυμένο από την πένα και τις γνώσεις μιας συγγραφέως της οποίας το πολυβραβευμένο έργο αποτελεί πηγή πλούτου και παρακαταθήκη για όλους μας.
Η «Ελευσίνα», γράφει η Ελένη Λαδιά αποστάζοντας της αγάπη της, «χωρίς δόγματα, διαχωρισμούς και εξαιρέσεις, είναι η κοινή νοητή μας πατρίδα. Είναι η αρχαία πατρίδα όλων μας, και του καθενός ξεχωριστά, είτε το ξέρει είτε όχι. Ας επιστρέψουμε στην Ελευσίνα, ας πηγαίνουμε στην Ελευσίνα. Κι αν δεν μπορούμε, ας την θυμόμαστε».
Ελένη Λιντζαροπούλου
Θεολόγος – Ποιήτρια
*** * ***
Βιογραφικό
Η Ελένη Λαδιά, σπούδασε Αρχαιολογία στην φιλοσοφική σχολή και Θεολογία στην θεολογική σχολή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ασχολείται αποκλειστικά με την λογοτεχνία από την εφηβική ηλικία ως σήμερα αφού έχει γράψει μυθιστορήματα, διηγήματα, δοκίμια καί μεταφράσεις έργων ενώ άρθρα της έχουν δημοσιευθεί σε λογοτεχνικά περιοδικά αλλά και σε εφημερίδες. Έχει τιμηθεί με Β’ Κρατικό Βραβείο (1981) για τον «Χάλκινο ύπνο» και με το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (1991) για την «Ωρογραφία», βιβλίο που ήταν υποψήφιο για το Ευρωπαϊκό βραβείο του 1993, καθώς και με το Κρατικό Βραβείο 2006 για το βιβλίο «Η γυναίκα με το πλοίο στο κεφάλι». Επίσης είναι Μέλος της «Εθνικής Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών» και Επίτιμο Μέλος της «Εταιρίας Συγγραφέων».
Εργογραφία
Πεζογραφία και Αρχαιογνωστικά
(2015) Οι Θεές, Μυθιστόρημα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(2015) Σημερινές Ελληνίδες με πανάρχαια ονόματα, Αρχαιογνωστική Μελέτη, Εκδόσεις Αρμός
(2012) Το Ποικιλόγραφο Βιβλίο Άρθρα – Ομιλίες – Δοκίμια, 1972 – 2012, Το βιβλίο κυκλοφορεί ελεύθερα στο διαδίκτυο.
(2012) Δαιμονολογία ή Λόγοι περί δαιμόνων, Αρχαιογνωστική Μελέτη, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(2012) Ο ονειρόσακκος, Μυθιστόρημα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(2010) Οι Έλληνες παίδες στην αρχαιότητα, Αρχαιογνωστική Μελέτη(Gema)
(2009) Η Χάρις, Μυθιστόρημα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(2008) Ταραντούλα, Μυθιστόρημα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(2007) Μυθολογικά παράδοξα και ένα διήγημα, Αρχαιογνωστική Μελέτη, Gema
(2006) Η γυναίκα με το πλοίο στο κεφάλι, Νουβέλα, [Κρατικό βραβείο διηγήματος 2006], Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(2005) Ο Μαύρος Ερμής, συγκεντρωτικός τόμος των τριών συλλογών διηγημάτων Ο Μαύρος Ερμής – Παραστάσεις κρατήρος – Ο σχιζοφρενικός θεός, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(2005) Τα Ψυχομαντεία και ο υποχθόνιος κόσμος των Ελλήνων, Αρχαιογνωστική Μελέτη, Gema
(2003) Tinella Kallinike!, Λέυκωμα, Gema
(2003) Θεών και ανθρώπων συναντήσεις, Αφηγήματα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(2003) Τήνελλα Καλλίνικε! , Λεύκωμα, Gema
(2002) Ποταμίσιοι έρωτες, Μυθιστόρημα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(2000) Η Χάρις, Μυθιστόρημα, Πατάκη
(1998) Ο έτυμος λόγος, Συλλογή Διηγημάτων, Αρμός
(1997-2014) Τα άλση της Περσεφόνης, Μυθιστόρημα, Αρμός
(1995) Εξ Αιγύπτου, (Άγιοι των Κοπτών), Αφηγήματα, Αρμός
(1994-1996) Η θητεία, Μυθιστόρημα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(1992) Φυσιογνωμίες τόπων, Ταξιδιωτικά, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(1991) Φρειδερίκος και Ιωάννης, Νουβέλα, Αστρολάβος και β’ έκδοση (2003) Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(1990) Ωρογραφία, Καστανιώτης, Συλλογή Διηγημάτων, [Βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας των Αθηνών το 1991 καί υποψήφιο για το Ευρωπαικό βραβείο] και β’ έκδοση (1995) Αρμός
(1986) Χι ο Λεοντόμορφος, Μυθιστόρημα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(1983) Ποιητές και αρχαία Ελλάδα, (Σικελιανός – Σεφέρης – Παπαδίτσας), Δοκίμια, Εκδόσεις των Φίλων
(1983) Ο αγαπημένος του Όντος, (δοκίμια για την ποίηση του Δημήτρη Παπαδίτσα) (1984), Imago
(1983) Ο σχιζοφρενικός θεός, Συλλογή Διηγημάτων,Imago
(1981) Χάλκινος ύπνος, Συλλογή Διηγημάτων,[Β Κρατικό Βραβείο Διηγήματος το (1981)], Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(1977) Ο Μαύρος Ερμής, Συλλογή Διηγημάτων,Αθήνα
(1976) φάθι Ζαρατούστρα, Ποίηση, Εκδόσεις Κριτικών Φίλων
(1976) Δοκίμια,Εκδόσεις Κριτικών Φίλων
(1974) Αποσπασματική σχέση, Μυθιστόρημα, Ιωλκός, β’ έκδοση (1978) Εγνατία, γ΄έκδοση (1983) Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(1974-1975) Άρθρα για την καβαφική ποίηση, Δοκίμια, α’ και β’ έκδοση, Εκδόσεις Φέξη
(1973) Παραστάσεις κρατήρος, Συλλογή Διηγημάτων, Imago
Μεταφράσεις
Ορφικοί ύμνοι –μετάφραση, πρόλογος και σχόλια, με την συνεργασία του Δ.Π.Παπαδίτσα – Imago (1983), Καρδαμίτσα (1984), Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1997-2002-2003-2005-2006)
Ομηρικοί Ύμνοι –μετάφραση, πρόλογος και σχόλια, με την συνεργασία του Δ.Π.Παπαδίτσα –Καρδαμίτσα (1985), Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1997-2002-2003-2005-2006)
Νέκυια (Λ Οδύσσειας) μετάφραση σε συνεργασία με τον Δ.Π.Παπαδίτσα, Αρμός (2004)
Η φύση του Χριστού, έργο του πατριάρχου των Κοπτών Σενούντα Γ’ –μετάφραση από αραβικό και αγγλικό σε συνεργασία με τον τότε κόπτη ιερομόναχο Πόλα άμπα Μπισόι και νυν Επίσκοπο Ελλάδος Παύλο.
Σημειώσεις από το Υπόγειο του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι – μετάφραση από τα ρωσικά με την συνεργασία της Τατιάνας Ντίκο– Το επίμετρο από το Υπόγειο είναι της Ελένης Λαδιά.
Μεταφράσεις έργων της
Διηγήματά της έχουν μεταφρασθεί στα σλοβένικα, γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά, γεωργιανά, Εβραϊκά.
Το μυθιστόρημά της «Χι ο Λεοντόμορφος» στα σέρβικα, «Η Χάρις», «Η γυναίκα με το πλοίο στο κεφάλι» και η «Αποσπασματική σχέση» στα ρουμανικά («Η Χάρις» σε μετάφραση της Elena Lazăr, Εκδόσεις Omonia, 2003, «Η γυναίκα με το πλοίο στο κεφάλι» σε μετάφραση του Claudiu Sfirschi-Lăudat, Εκδόσεις Omonia, 2008 και «Αποσπασματική σχέση» σε μετάφραση του Claudiu Sfirschi-Lăudat, Εκδόσεις Omonia, 2014). Οι «Ομηρικοί Ύμνοι» σε μετάφραση Δ. Π. Παπαδίτσα – Ελένης Λαδιά έχουν μεταφραστεί στα φινλανδικά.
Απόσπασμα από το βιβλίο της «Η γυναίκα με το πλοίο στο κεφάλι» έχει μεταφραστεί σε 10 γλώσσες από το ΕΚΕΜΕΛ και σε ολοκληρωμένη έκδοση στις Εκδόσεις Omonia (2008), στη μετάφραση του Claudiu Sfirschi-Lăudat.
Άρθρα και μελετήματά της έχουν δημοσιευθεί σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες της χώρας.
